Op 1 Januari 2025 komt definitief een einde aan de principiële aansprakelijkheidsbescherming van uitvoeringsagenten (waaronder dienstverleners, onderaannemers, bestuurders, freelancers, werknemers, enz.). Vanaf dan geldt het nieuwe boek 6 ‘Buitencontractuele aansprakelijkheid’.
De nieuwe regels gelden in principe voor alle handelingen na 1 januari 2025, zélfs voor bestaande overeenkomsten.
Wat verandert er?
Het einde van het samenloopverbod
Tot en met 31 december 2024 kan een benadeelde contractspartij niet op hetzelfde moment zowel een contractuele als een buitencontractuele vordering instellen. Men moest kiezen voor een contractuele vordering bij contractinbreuk.
Vanaf 2025 vervalt dit ‘samenloopverbod’-principe en kan de benadeelde zowel een contractuele als een buitencontractuele vordering instellen en daarbij een schadevergoeding bekomen. Uiteraard blijven de regels van buitencontractuele aansprakelijkheid behouden: zo dient er steeds sprake te zijn van een fout, schade en een causaal verband.
Voorbeeld: een aannemer heeft schade veroorzaakt aan het huis van zijn opdrachtgever tijdens zijn aannemingswerken.
Vanaf januari 2025 kan de opdrachtgever kiezen om de aannemer zowel op contractuele basis (slechte uitvoering overeenkomst) als op niet-contractuele basis (schending algemene zorgvuldigheidsnorm) aan te spreken. Afhankelijk van de situatie kan het soms voordeliger zijn om de ene of de andere aansprakelijkheidsgrond te kiezen.
De uitvoeringsagenten worden niet langer wettelijk beschermd
Tot en met 31 december 2024 geniet de uitvoeringsagent een sterke wettelijke bescherming. Deze kan slechts in uitzonderlijke omstandigheden (bv. een misdrijf) aansprakelijk worden gesteld door de contractspartij van zijn opdrachtgever.
Vanaf januari 2025 behoort ook dit principe tot de verleden tijd: benadeelde contractspartijen (bv. bouwheer) zullen voortaan rechtstreeks de uitvoeringsagent van hun contractspartij (bv. de onderaannemer) kunnen aanspreken voor de fouten die ze gemaakt hebben binnen de uitvoering van het contract.
Voorbeeld: een ondernemer/opdrachtgever heeft zijn hoofdaannemer de opdracht gegeven om een totale renovatie uit te voeren van het winkelpand en de toonzaal. Tijdens schilderwerken van de onderaannemer wordt per ongeluk schade veroorzaakt aan de materialen van de opdrachtgever in de toonzaal.
Vanaf januari 2025 kan de opdrachtgever er nu ook voor kiezen om de onderaannemer (de ‘uitvoeringsagent’) van de aannemer op buitencontractuele basis rechtstreeks aan te spreken voor de schade veroorzaakt aan zijn materialen.
Zijn er oplossingen?
Opname van een contractueel samenloopverbod
U kan in uw contracten een samenloopverbod opnemen en hiervoor specifieke contractuele clausules voorzien. Op die manier is het mogelijk om de huidige bescherming van de quasi-immuniteit voor uw uitvoeringsagenten te behouden. Dit kan bijzonder nuttig zijn voor overeenkomsten met een groot aansprakelijkheidsrisico.
Sterkmaking
Voor wie regelmatig beroep doet op uitvoeringsagenten, biedt het verbintenissenrecht via de techniek van sterkmaking ook een mogelijke oplossing. In die overeenkomsten kan je voorzien dat de uitvoeringsagent niet rechtstreeks mag worden aangesproken door derden, of dat jij – als opdrachtgever van de uitvoeringsagent – de daardoor veroorzaakte schade zal vergoeden.
Aandachtspunten én opportuniteiten in 2025!
Het voorgaande toont aan dat er niet alleen ruimte is voor talrijke – nieuwe – aansprakelijkheidsvorderingen, maar ook voor ondernemers om hun juridische positie (contractueel) te versterken. De impact van deze ingrijpende aansprakelijkheidsregels – en het belang van het voorzien contractuele oplossingen – mag dan ook zeker niet worden onderschat
PKF BOFIDI Legal helpt je graag verder
Heeft u bijkomende vragen over deze materie of wil u uw overeenkomsten laten nakijken op eventuele lacunes? De advocaten van PKF BOFIDI Legal staan voor u klaar met hun kennis en ervaring, zodat u en uw onderneming voorbereid zijn op de nieuwe juridische realiteit in 2025.
Dit artikel werd geschreven door Jasper Caby, gespecialiseerd in vennootschapsrecht, fusies & overnames en ondernemingsrecht en Alexander Meesen, gespecialiseerd in vennootschapsrecht en fusies & overnames.