Dat er duidelijke regels zijn om consumenten te beschermen, wist je al. Met de wet van 4 april 2019 werden nu ook de regels tussen ondernemingen onderling grondig aangepakt. Het Wetboek van Economisch Recht werd gewijzigd om zwakkere contractspartijen te beschermen in B2B (business to business)-relaties. Tot dan konden ondernemingen in een B2B-relatie enkel terugvallen op het gemeen recht en het algemene verbintenissenrecht.
Waar gaat het over?
Deze wet geldt voor alle overeenkomsten gesloten tussen ondernemingen. De rechtsvorm en grootte van de onderneming spelen daarbij geen rol.
De wet werd opgesteld en uitgebreid rekening houdend met drie maatregelen
- verbod op misbruik van economische afhankelijkheid
- verbod op oneerlijke marktpraktijken
- verbod op onrechtmatige bedingen
De eerste twee maatregelen zijn al in werking getreden op respectievelijk 1 september 2019 en 1 juni 2020. Het verbod op onrechtmatige bedingen treedt in werking op 1 december 2020. Tijd om eens van naderbij te kijken wat dit verbod inhoudt.
Wat zijn onrechtmatige bedingen?
Het algemene verbod op onrechtmatige bedingen luidt als volgt: “Voor de toepassing van deze titel is elk beding van een overeenkomst gesloten tussen ondernemingen dat, alleen of in samenhang met één of meer andere bedingen, een kennelijk onevenwicht schept tussen de rechten en plichten van de partijen, onrechtmatig.” (art. VI.91/3, §1 WER)
Laten we even dieper ingaan op het “kennelijk onevenwicht”. Dit betekent dat een beding onrechtmatig is als er een manifest juridisch onevenwicht is tussen de rechten en verplichtingen van de ondernemingen. Ook moeten bedingen in B2B-relaties duidelijk en begrijpelijk zijn, wat neerkomt op een heldere en goed gestructureerde tekst. Maar ook de manier waarop de contractuele bepalingen opgesteld zijn, is belangrijk. Beide contractspartijen moeten namelijk, voorafgaand aan de contractsluiting, de mogelijkheid hebben om in te stemmen met de inhoud van de contractvoorwaarden.
Het is daarom bijvoorbeeld belangrijk dat op uw webshop de algemene voorwaarden gelinkt staan naast een knop waarmee ze expliciet geaccepteerd kunnen worden.
Maar er is meer: zwarte en grijze lijst
Het algemene verbod op onrechtmatige bedingen wordt door de wetgever geconcretiseerd met een lijst van 4 clausules die altijd verboden zijn (zwarte lijst) en 8 clausules die vermoedelijk onrechtmatig zijn, tot het tegendeel bewezen is (grijze lijst). We sommen ze hieronder op.
Zwarte lijst, bedingen die altijd verboden zijn:
- Bedingen die voorzien in een onherroepelijke verbintenis van de ene partij terwijl de uitvoering van de prestaties van de andere partij onderworpen is aan een voorwaarde waarvan de verwezenlijking uitsluitend afhankelijk is van haar wil;
- Bedingen die een partij het eenzijdige recht te geven om een beding van de overeenkomst te interpreteren;
- Bedingen die ertoe strekken, in geval van betwisting, de ene partij te laten afzien van elk middel van verhaal tegen de andere partij;
- Bedingen die op onweerlegbare wijze de kennisname of de aanvaarding van de andere partij vaststellen van bedingen waarvan deze niet daadwerkelijk kennis heeft kunnen nemen vóór het sluiten van de overeenkomst.
Grijze lijst, bedingen die vermoedelijk verboden zijn:
- Bedingen die een partij het recht te verlenen om zonder geldige reden de prijs, de kenmerken of de voorwaarden van de overeenkomst eenzijdig te wijzigen;
- Bedingen die een overeenkomst van bepaalde duur stilzwijgend verlengen of vernieuwen, zonder opgave van een redelijke opzegtermijn;
- Bedingen die zonder tegenprestatie het economische risico op een partij leggen indien die normaliter op een andere partij bij de overeenkomst zou rusten;
- Bedingen die op ongepaste wijze de wettelijke rechten van een partij uitsluiten of beperken in geval van volledige of gedeelde wanprestatie of gebrekkige uitvoering door de andere partij van een van diens contractuele verplichtingen;
- Bedingen die onverminderd artikel 1184 van het Burgerlijk Wetboek, de partijen verbinden zonder opgave van een redelijke opzegtermijn;
- Bedingen die een partij ontslaan van haar aansprakelijkheid voor haar opzet, haar zware fout of voor die van haar aangestelden of, behoudens overmacht, voor het niet-uitvoeren van de essentiële verbintenissen die het voorwerp van de overeenkomst uitmaken;
- Bedingen die de bewijsmiddelen waarop de andere partij een beroep kan doen beperken;
- Bedingen die in geval van niet-uitvoering of vertraging in de uitvoering van de verbintenissen van de ene partij, schadevergoedingsbedragen vaststellen die kennelijk niet evenredig zijn aan het nadeel dat door de andere partij kan worden geleden.
Waar moet ik op letten als ondernemer?
De nieuwe regels treden in werking vanaf 1 december 2020 en zullen vanaf dan toegepast worden op overeenkomsten die vanaf die datum worden aangegaan, gewijzigd of vernieuwd. Let er dus op dat de overeenkomsten die je na 1 december wijzigt of vernieuwt, grondig screent om te vermijden dat er onrechtmatige bedingen instaan. Voor nieuwe overeenkomsten die jouw onderneming vanaf 1 december afsluit, werp je best een kritische blik op jouw bestaande modelovereenkomsten en -clausules.
Advies nodig?
Is dit nog niet helemaal duidelijk of wil je het zeker voor het onzekere nemen en een van onze Bofidi-experten laten meekijken naar jouw overeenkomsten? Neem dan zeker contact op met ons.