Op 23 juni 2023 is een nieuwe verordening in werking getreden inzake ontbossingsvrije producten (EUDR). De nieuwe verordening bevat regels om wereldwijd een einde te maken aan ontbossing en bosdegradatie en treedt in werking vanaf 30 december 2024 (30 juni 2025 voor micro- en kleine ondernemingen).
De verordening heeft als doel de productie, invoer in én uitvoer uit Europa van producten die bijdragen aan ontbossing en/of illegaal geproduceerd zijn te verbieden. Het gaat om de volgende producten: hout, rubber, runderen, cacao, koffie, oliepalm en soja. Ook afgeleide producten kunnen hieronder vallen indien ze (deels) gemaakt zijn op basis van deze producten als grondstof, zoals bv. leer, chocolade, meubelstukken, banden, paletten, papier, verpakkingen, cosmetica, kleding gemaakt uit rubber (zoals slippers), keukenmateriaal gemaakt uit hout (zoals houten lepels en snijplanken), enz.
Hoe werkt het?
De EUDR vraagt van bedrijven die de betreffende producten op de Europese markt brengen, om zodanig zorgvuldig te werk te gaan dat het risico op ontbossing door deze producten verwaarloosbaar klein is. Dat betekent dat zij een zogenaamd Due Diligence System moeten hanteren, welke in grote lijnen uit de volgende stappen bestaat:
- Procedures opstellen
- Informatie verzamelen
- Risicobeoordeling uitvoeren
- Risico beperkende maatregelen uitvoeren
- Indienen zorgvuldigheidsverklaring
Voor wie geldt de nieuwe regeling?
De EUDR geldt voor alle marktdeelnemers en handelaren die relevante producten of grondstoffen binnen de EU willen importeren, exporteren of produceren, met als doel om deze weer in de handel te brengen. De EUDR geldt zowel voor grote als kleine ondernemingen, en ook voor eenmanszaken.
Alle marktdeelnemers (i.e. ondernemingen die als eerste goederen op de Europese markt willen brengen of naar buiten de EU willen exporteren) en handelaars die geen kmo zijn (i.e. ondernemingen die goederen verhandelen die al op de Europese markt zijn gebracht) moeten de zorgvuldigheidsvereisten uitvoeren en een zorgvuldigheidsverklaring indienen in het Europese informatiesysteem waarbij ze verklaren dat er een verwaarloosbaar risico van ontbossing of bosdegradatie en illegale productie verbonden is met hun producten. Ze moeten ook een compliance officer aanstellen op managementniveau en ze moeten een onafhankelijke auditor selecteren die belast is met de verificatie van de strategieën, controles en procedures die worden gebruikt om de risico’s te beheersen.
Marktdeelnemers die kmo zijn, hoeven geen zorgvuldigheidsprocedure uit te voeren als die reeds is uitgevoerd voor producten die op de markt zijn gebracht. In dit geval moeten ze de referentienummers van de zorgvuldigheidsverklaringen van hun leveranciers verkrijgen en delen met andere handelaars. Als er nog geen zorgvuldigheidsprocedure is uitgevoerd op hun producten, moeten kmo’s dat zelf doen.
Handelaars die kmo zijn, hoeven geen zorgvuldigheidsprocedure uit te voeren, maar zijn wel verplicht om de volgende informatie te verzamelen en vijf jaar te bewaren:
- De contactgegevens van hun leveranciers en de referentienummers van hun zorgvuldigheidsverklaringen
- De contactgegevens van de bedrijven waaraan ze leveren.
Is EUDR van toepassing ongeacht de hoeveelheid of de waarde?
Er is geen drempelvolume of -waarde van een relevante grondstof of relevant product. Marktdeelnemers en handelaars die betrokken producten in de handel brengen, op de markt aanbieden of uitvoeren, ongeacht de hoeveelheid, zijn onderworpen aan de EUDR.
Zijn er sancties?
Ja. Ten eerste kunnen boetes worden opgelegd, die kunnen oplopen tot vier procent van de omzet van een bedrijf in het voorafgaande jaar. Hierbij wordt tevens de mogelijkheid opengelaten om over deze vier procent-grens heen te gaan, om ervoor te zorgen dat de boete hoger is dan het potentiële economische voordeel.
Daarnaast kunnen de goederen aan de grens worden geweigerd (zowel in- als uitvoer) en worden ingenomen door de douaneinstanties, gevolgd door mogelijke zware boetes. Het is ook mogelijk dat er een tijdelijk verbod wordt opgelegd om de betreffende goederen in de handel te brengen, op de markt aan te bieden of uit te voeren.
Tenslotte heeft de Europese Commissie aangekondigd de overtreder en de opgelegde sanctie openbaar te zullen maken op haar website.
Onze PKF BOFIDI-experten helpen je graag verder
Gebruik de tijd tot eind dit jaar om uit te zoeken wat de EUDR voor uw onderneming betekent. Wens je hierbij wat hulp? Bezorg ons de HS-code (douane-goederencode) van alle producten die door jouw onderneming worden aan- en verkocht en wij brengen de (eventuele) verplichtingen in kaart. Heb je hier vragen over? Aarzel dan zeker niet om onze experten te contacteren.
Dit artikel werd geschreven door Gladys Cristiaensen.