Op 25 mei 2023 is de wet tot uitvoering van de EU-richtlijn 2019/2121 van het Europees Parlement en de Raad van 27 november 2019 tot wijziging van Richtlijn 2017/1132 betreffende grensoverschrijdende omzettingen, fusies en splitsingen aangenomen (de “Belgische Mobiliteitswet”). Deze Belgische Mobiliteitswet trad op 16 juni 2023 in werking, met uitzondering van enkele bepalingen die later dit jaar van kracht worden.
Het doel van de Europese richtlijn was om de diverse grensoverschrijdende herstructureringen te harmoniseren, die voorheen door het gebrek aan Europese wetgeving afhankelijk waren van het nationaal recht van de verschillende betrokken lidstaten alsook de rechtspraak van het Hof van Justitie.
Hoewel België al een moderne set van regels had voorzien rond (grensoverschrijdende) herstructureringen in het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen, brengt de nieuwe Belgische Mobiliteitswet enkele belangrijke wijzigingen met zich mee. Zonder volledigheid te willen beogen, bespreken we hieronder de belangrijkste wijzigingen en gevolgen.
Nieuwe vormen van herstructureringen
Het arsenaal aan beschikbare herstructureringsmogelijkheden werd uitgebreid met een
- grensoverschrijdende splitsing door scheiding
- een vereenvoudigde zusterfusie en
- een disproportionele partiële splitsing
Grensoverschrijdende splitsing door scheiding
Bij een grensoverschrijdende splitsing door scheiding gaat een deel van het vermogen van een vennootschap over op één of meerdere verkrijgende vennootschappen, zonder dat de ‘gesplitste’ vennootschap wordt ontbonden. Als gevolg van deze transactie ontvangt de ‘gesplitste’ vennootschap aandelen in de nieuwe of verkrijgende vennootschappen (en dus niet aan haar aandeelhouders zoals het geval is bij een partiële splitsing).
Vereenvoudigde zusterfusie
Naast de bekende vereenvoudigde (geruisloze) fusie, die betrekking heeft op de overname door een moeder- van haar dochtervennootschap, is er nu ook een vereenvoudigde zusterfusie die opmerkelijke overeenkomsten vertoont (en bijvoorbeeld eveneens geen revisorale tussenkomst behoeft). Deze specifieke fusievorm kan thans worden toegepast wanneer alle aandelen en andere stemrechtverlenende effecten van de betrokken vennootschap(pen) (direct of indirect) in handen zijn van dezelfde moeder, of wanneer de aandeelhouders in alle fuserende vennootschappen dezelfde verhouding van aandelen aanhouden. Deze methode is geschikt voor zowel nationale als grensoverschrijdende transacties.
Disproportionele partiële splitsing
Bij een disproportionele partiële splitsing tenslotte wordt een deel van het vermogen overgedragen aan één of meerdere vennootschappen, zonder dat de overdragende vennootschap wordt ontbonden. Als tegenprestatie voor deze overdracht ontvangen de aandeelhouders van de overdragende vennootschap aandelen in de gesplitste vennootschap of in zowel de verkrijgende vennootschap(pen) als de gesplitste vennootschap, eventueel met een opleg in geld. Ook deze methode kan worden toegepast voor zowel nationale als grensoverschrijdende verrichtingen.
Versoepeling meerderheidsvereisten
De Belgische Mobiliteitswet verlaagt de meerderheidsvereisten voor nationale of grensoverschrijdende omzettingen, van 80% naar 75%. Daarnaast krijgen houders van aandelen zonder stemrecht de mogelijkheid om te stemmen over grensoverschrijdende herstructureringen, met één stem per aandeel, dit ongeacht de herstructureringsprocedure.
Uittrederecht minderheidsaandeelhouder
Een andere in het oog springende wijziging betreft ongetwijfeld het voorgenomen uittredingsrecht voor (minderheids)aandeelhouders die bezwaar maken tegen een grensoverschrijdende fusie, splitsing of omzetting.
Om gebruik te maken van het uittredingsrecht, moet de aandeelhouder zijn voornemen om uit te treden bekendmaken tussen de bekendmaking van het transactievoorstel en de stemming op de algemene vergadering. Daarnaast moet de aandeelhouder daadwerkelijk tegen het voorstel stemmen (in persoon of bij volmacht) en moeten de notulen van de algemene vergadering een expliciete bevestiging bevatten van de wil van de aandeelhouder om zich op het uittredingsrecht te beroepen.
De begroting van het scheidingsaandeel gebeurt in beginsel aan de hand van de waarde van de aandelen vermeld in het voorstel, waarbij het bestuursorgaan de begroting van het scheidingsaandeel voor de uittredende aandeelhouders moet vermelden.
Bescherming schuldeisers
De Belgische Mobiliteitswet biedt ook aanvullende beschermingsmechanismen voor schuldeisers. Zo krijgen schuldeisers gedurende drie maanden vanaf de bekendmaking van het voorstel in de bijlagen bij het Belgisch Staatsblad de mogelijkheid aanvullende zekerheden te eisen of opmerkingen te maken over de inhoud van het voorstel. De notaris dient ook toezicht te houden op deze kwestie, en als hij (tijdig) op de hoogte wordt gesteld door de schuldeisers, kan hij geen attest verstrekken waaruit blijkt dat de voorafgaande handelingen en formaliteiten met betrekking tot de herstructureringstransactie zijn vervuld.
Bescherming werknemers
Daarnaast wordt er gezorgd voor een betere bescherming van werknemers bij grensoverschrijdende herstructureringen. Vennootschappen moeten nu meer informatie verstrekken en breder overleg voeren met werknemers om hun rechten gedurende het hele proces te waarborgen.
Als illustratie kan worden opgemerkt dat het bestuursorgaan het transactievoorstel ten minste zes weken voorafgaand aan de datum van de algemene vergadering waarin de beslissing over de grensoverschrijdende herstructurering wordt genomen, elektronisch ter beschikking moet stellen aan de werknemersvertegenwoordigers, of indien er geen vertegenwoordigers zijn, rechtstreeks aan de werknemers zelf.
Het bestuursorgaan is overigens verplicht om in het transactieverslag duidelijk aan te geven welke effecten de grensoverschrijdende herstructurering heeft op zaken zoals arbeidsrelaties, arbeidsvoorwaarden en de vestigingsplaatsen van de vennootschap.
Conclusie
We stellen vast dat de Belgische Mobiliteitswet een betere bescherming biedt aan de verschillende stakeholders (aandeelhouders, schuldeisers en werknemers), maar dat er langs de andere ook (meer) flexibiliteit werd gecreëerd (door bijvoorbeeld de vereenvoudigde zusterfusie).
Het is lovenswaardig dat er op Europees niveau uniforme regels worden geïntroduceerd, wat het proces in veel gevallen wellicht eenvoudiger maakt. Niettemin leiden deze aanpassingen tot aanzienlijke verlenging van de procedure en een toegenomen formalisme.
Onze Bofidi-experten helpen je graag verder
Bij BOFIDI Legal zijn we hoe dan ook toegewijd om ondernemers te ondersteunen in het complexe landschap van (grensoverschrijdende) herstructureringen. Heb je nog specifieke vragen over dit onderwerp? Aarzel dan niet om ons te contacteren. Het Bofidi team helpt je graag verder.