Op 25 februari werd de nieuwe effectentaks officieel gepubliceerd in het staatsblad. De dag erna treedde die ook al in werking. Tijd dus om even een aantal zaken toe te lichten. Laat ons beginnen met de de (oude) effectentaks 1.0 die in werking trad op 10 maart 2018.
De effectentaks 1.0
De eerste effectentaks was verschuldigd door natuurlijke personen, titularis of houder van de effectenrekening, ongeacht of dit in volle eigendom, vruchtgebruik of naakte eigendom was. Indien er meerdere titularissen waren, werd de gemiddelde waarde per aandeel bekeken. Wanneer een effectenrekening met een waarde van bijvoorbeeld 1,2 miljoen euro gedeeld werd over drie titularissen, laat ons zeggen beide ouders het vruchtgebruik en het enige kind de blote eigendom, dan bedroeg de waarde per hoofd 400.000 euro. Er was geen effectentaks verschuldigd. Het tarief van de taks bedroeg 0,15%.
Welke vermogenscomponenten werden geviseerd?
Financiële instrumenten op een effectenrekening met een gemiddelde waarde van 500.000 euro of meer werden belast. Een aantal financiële instrumenten werden echter uitgesloten van de effectentaks namelijk opties, futures, swaps, fondsen in het kader van individuele levensverzekeringen of pensioensparen. Ook aandelen die ingeschreven waren op naam waren niet onderworpen aan de effectentaks.
De Belgische banken en tussenpersonen hadden de plicht bevrijdende voorheffing in te houden. Indien er geen voorheffing werd ingehouden, bijvoorbeeld een effectenrekening die aangehouden werd bij een buitenlandse instelling, had de belastingplichtige een aangifteplicht en diende bijgevolg de effectentaks zelf door te storten aan de staat.
Op 17 oktober 2019 vernietigde het Grondwettelijk Hof de effectentaks 1.0 omdat op verschillende aspecten van de taks het grondwettelijk gelijkheidsbeginsel werd geschonden.
Wat houdt de nieuwe effectentaks 2.0 precies in?
Waar de vorige effectentaks enkel natuurlijke personen betrof, wordt de taks nu uitgebreid naar rechtspersonen, oprichters van juridische constructies en maatschappen. Het enige wat niet veranderd is, is het tarief van de effectentaks want deze blijft 0,15%.
De vorige taks had een beperkt toepassingsgebied. Nu wil de wetgever alle financiële instrumenten aangehouden op een effectenrekening belasten, dus ook bijvoorbeeld turbo’s en trackers. Bovendien vallen geldmiddelen aangehouden op een effectenrekening ook onder de nieuwe taks.
Als de waarde hoger is dan 1 miljoen euro dan wordt de belasting geheven op het volledige bedrag. De belastbare waarde is de gemiddelde waarde van de rekening op 4 refertetijdstippen: 31 december, 31 maart, 30 juni en 30 september.
Een aandachtspunt en belangrijke wijziging met de vernietigde effectentaks, is dat de effectenrekening zelf belast wordt en niet langer de titularis. Dat betekent in ons eerder vermeld voorbeeld dat een effectenrekening van 1,2 miljoen euro, aangehouden door drie titularissen, de drempel overschrijdt van 1 miljoen en dus onderworpen is aan de effectentaks.
De effectentaks beperkt zich bovendien niet louter tot het Belgisch grondgebied. Een fiscaal rijksinwoner van België is de effectentaks verschuldigd op zijn wereldwijd vermogen inclusief buitenlandse effectenrekeningen. Een fiscale niet-inwoner van België daarentegen zal enkel op zijn Belgische effectenrekeningen belast worden.
Voor effectenrekeningen aangehouden bij Belgische tussenpersonen zoals banken zullen de tussenpersonen instaan voor de berekening en inhouding van de taks. In de gevallen waar de taks niet is ingehouden, is het aan de titularis zelf om een aangifte in te dienen en de taks te betalen aan de FOD Financiën.
Invoering van twee antimisbruikmaatregelen
De wetgever heeft met ingang van 30 oktober 2020 twee antimisbruikmaatregelen uitgewerkt. Enerzijds heeft de overheid een onweerlegbaar vermoeden van fiscaal misbruik in twee specifieke situaties ingevoerd. Anderzijds heeft men een algemene antimisbruikbepaling in het Wetboek Diverse Rechten en Taksen toegevoegd.
Dit zijn de twee situaties waar een onweerlegbaar vermoeden ingevoerd werd.
Situatie 1: Het splitsen van een effectenrekening in meerdere effectenrekeningen bij dezelfde tussenpersoon.
Situatie 2: Het omzetten van belastbare financiële instrumenten op naam die niet op een effectenrekening worden aangehouden.
“Onweerlegbaar” betekent per definitie dat er fiscaal misbruik is zonder dat de fiscus misbruik hoeft aan te tonen. In de praktijk moet de Belgische tussenpersoon of de rekeninghouder de taks dan blijven aangeven en betalen alsof de verrichting niet heeft plaatsgevonden.
Daarnaast is er de invoering van de algemene antimisbruikbepaling in het Wetboek Diverse Rechten en Taksen. Er is sprake van fiscaal misbruik als de belastingplichtige door middel van een rechtshandeling zichzelf buiten het toepassingsgebied van de effectentaks stelt of een belastingvoordeel verkregen wordt en de toekenning in strijd zou zijn met de doelstelling van die bepaling.
Deze algemene antimisbruikbepaling is wel een weerlegbaar vermoeden. De belastingplichtige heeft dus het recht om te bewijzen dat andere motieven aan de grondslag liggen van zijn handeling dan enkel het ontwijken van deze taks.
Zal de nieuwe effectentaks 2.0 de verwachtingen inlossen? Dat valt moeilijk te voorspellen. De wetgever heeft het toepassingsgebied duidelijk verruimd en geleerd uit zijn fouten na de nietigverklaring door het Grondwettelijk Hof. Maar de Raad van State stelde wel dat een drempelbedrag niet verenigbaar is met het gelijkheidsbeginsel zonder objectieve verantwoording. Het is dus nog afwachten of de effectentaks 2.0 de toets van het Grondwettelijk Hof deze keer wel doorstaat.
BOFIDI haalt het beste uit jou en je onderneming
Je ziet het, er zijn nog wat onduidelijkheden. Heb je twijfels of wil je alvast advies inwinnen over je fiscale verplichtingen inzake buitenlandse effectenrekeningen? Wij bieden jouw ondersteuning om te voldoen aan jouw fiscale verplichtingen. Contacteer ons.