Het Belgisch Foreign Direct Investment (FDI) screeningsmechanisme trad in werking 1 juli 2023 en voert een voorafgaande overheidsscreening uit op buitenlandse investeringen in gevoelige sectoren.
De Interfederale Screeningcommissie (de “Screeningscommissie”) is opgericht om deze voorafgaande controles uit te voeren. Transacties die onder het toepassingsgebied vallen moeten voorafgaand aan de overdracht van de aandelen worden gemeld bij de Screeningscommissie. Verder geldt een standstill-verplichting, wat inhoudt dat de transactie pas mag worden voltooid na bevestiging dat een uitgebreide screening niet nodig is, of als deze is goedgekeurd.
Welke transacties vallen onder het toepassingsgebied?
Niet elke buitenlandse investering valt automatisch onder het FDI-screeningsmechanisme. De verplichting tot aanmelding geldt specifiek wanneer een “buitenlandse investeerder” betrokken is bij de transactie. Hiervan is sprake ingeval van:
- een natuurlijke persoon die zijn hoofdverblijfplaats heeft buiten de EU of;
- een vennootschap die buiten de EU gevestigd is of waarvan de hoofdverblijfplaats van de uiteindelijk begunstigde (UBO) zich buiten de EU bevindt.
Bovendien is een aanmelding slechts vereist wanneer de transactie leidt tot het verkrijgen van “controle”, oftewel het vermogen om een beslissende invloed uit te oefenen op de strategische beslissingen van de Belgische onderneming. Verder dient de transactie te leiden tot een verwerving van ten minste 10% of 25% (afhankelijk van de sector) in een Belgische strategische onderneming. Ook een toename van een bestaand aandelenbelang tot boven deze drempels (bijv. van 20% naar 25%) vereist aanmelding. Zowel fusies, overnames als klassieke kapitaalsverhogingen komen aldus in het vizier van het FDI-screeningsmechanisme.
Op welke sectoren is het FDI-screenmechanisme gericht?
De noodzaak tot aanmelding hangt af van zowel de sector waarin de Belgische onderneming opereert als de hoeveelheid stemrechten die door de investering in handen van de buitenlandse investeerder komen.
Sectoren waar een drempel van 10% van de stemrechten voor aanmelding geldt, omvatten defensie, energie, cyberveiligheid, en elektronische communicatie of digitale infrastructuren, mits de doelonderneming een omzet van meer dan €100 miljoen realiseerde in het voorgaande boekjaar.
Voor de volgende sectoren is aanmelding vereist na de verwerving van 25% of meer van de stemrechten in een Belgische onderneming: vitale infrastructuren zoals energie, vervoer, water, gezondheid, media, en gegevensverwerking of -opslag, enz., mits de omzet in het voorgaande boekjaar van de verwerving meer dan 25 miljoen euro bedroeg.
Hoe verloopt de procedure?
De aanmeldingsplicht is van toepassing op buitenlandse investeerders die binnen het toepassingsgebied vallen; zij dienen zich te melden bij de Screeningscommissie. De procedure kent drie fasen.
Kennisgevingsfase
Investeringen die binnen de reikwijdte vallen, moeten tussen de ondertekening en vóór de sluiting worden gemeld. Deze melding bevat informatie over de buitenlandse investeerder, zoals de eigendomsstructuur, de doelonderneming, geschatte waarde, financiering van de investering, en de sector of activiteiten van de doelonderneming. Na voltooiing van de melding, bevestigt het Screenings-secretariaat de ontvangst aan de buitenlandse investeerder en gaat over tot de toetsingsprocedure.
Toetsingsprocedure
De toetsingsprocedure fase heeft een voorziene termijn van 30 kalenderdagen vanaf de ontvangst van een volledige kennisgeving.
Indien uit de beoordeling blijkt dat de transactie geen bedreiging vormt voor de openbare orde, nationale veiligheid of strategische belangen, wordt de procedure afgesloten. Indien de Screeningcommissie van mening is dat de transactie potentieel dergelijke risico’s inhoudt, volgt de screeningfase.
Screeningsfase
In deze fase voert de Screeningscommissie een grondige risicobeoordeling uit van de voorgenomen investering en stelt een ontwerpadvies op. Bij een negatief advies heeft de buitenlandse investeerder het recht om het dossier en het ontwerpadvies in te zien en krijgt tien dagen de tijd om schriftelijke opmerkingen in te dienen.
De Screeningscommissie kan finaal (i) de transactie goedkeuren, (ii) de transactie goedkeuren met corrigerende maatregelen; of (iii) de transactie weigeren. De buitenlandse investeerder heeft het recht om met de Screeningcommissie te onderhandelen over corrigerende maatregelen.
Het definitieve besluit kan binnen de 30 dagen na kennisgeving aangevochten worden bij het Marktenhof te Brussel.
Sancties en boetes bij niet naleving
De Screeningscommissie beschikt ambtshalve over aanzienlijke bevoegdheden om transacties te beoordelen die niet formeel zijn aangemeld. Deze bevoegdheid strekt zich uit tot twee jaar na de overname, of zelfs vijf jaar in gevallen van aantoonbare kwade trouw. Bij overtreding van de aanmeldingsverplichting en/of standstill-verplichting kunnen er boetes tot 10% tot 30% van de transactiewaarde worden opgelegd.
Conclusie
Extra waakzaamheid is vereist indien je actief bent in een sector die valt onder het FDI-screeningsmechanisme, vooral wanneer je overweegt om nieuwe investeerders aan te trekken of wanneer bestaande buitenlandse investeerders hun participatie willen verhogen. Tijdens het onderhandelen kan het nuttig zijn een opschortende voorwaarde van goedkeuring van de transactie door het Screeningscommissie op te nemen, zonder reeds alle bedrijfsinformatie te delen met de potentiële investeerder.
Onze PKF BOFIDI Legal-experten helpen je graag verder
Wil je meer weten hierover? Aarzel dan niet om ons te contacteren. Onze Legal-experten helpen je graag verder.
Dit artikel werd geschreven door Azeddine El Bastani.